Kopysno

Kopysno

Kraina drzew pomników

Kopysno to jedna z najstarszych osad na terenie otuliny Turnickiego. Leży na stoku Kopystańki, z której bezleśnego wierzchołka (541 m .n. p. m.) roztacza się rozległy widok na Pogórze Przemyskie i Góry Sanocko-Turczańskie z masywem Turnicy. Szczyt Kopystańki wraz z murawami kserotermicznymi i stanowiskiem ostrożenia siedmiogrodzkiego,  zbiorowiskiem buczyny karpackiej i grądu, jest objęty ochroną w postaci krajobrazowego rezerwatu przyrody. 

 

Do Kopysna nie wiedzie żadna utwardzona droga, jedynie gruntowe trakty. My polecamy wybrać się do Kopysna Szlakiem Przyjaźni, pierwszym autorskim szlakiem wolontariuszy Niewidzialnego Parku. 

 

Początkom Kopysna dało założenie obronnego grodu Grabnik, działającego od XI do XIII w. Dawniej zwano to miejsce Zamczyskiem – podobno stał w tym miejscu również zamek. Mówiono także o bardzo głębokiej studni i podziemnym przejściu aż do Rybotycz. W tych niespokojnych czasach osiedlano się i zakładano drogi na grzbietach i wzgórzach, by z daleka móc rozpoznać zbliżanie się nieprzyjaciela. Gród Grabnik był elementem łańcucha obrony na naturalnej linii karpackich wyniesień, obrony przed najazdami i grabieżami Pieczyngów i innych stepowych plemion. Dopiero późniejsze, stabilniejsze czasy sprowadziły osadnictwo w doliny rzeczne. Dziś teren grodziska porósł las. Jego pozostałości –  zachowane wały i fosę –  znajdziemy ok. 500 m na południe od szczytu Kopystanki. 

 

Kopysno od XV w. było gniazdem rodu Kopystyńskich, wśród których wsławił się Michał Kopystyński, ostatni prawosławny biskup przemyski. Będąc przeciwnikiem Unii Brzeskiej (połączenia w 1596 r. Cerkwi prawosławnej z Kościołem łacińskim w Rzeczypospolitej), odmówił on przejścia w nowe struktury cerkwi greckokatolickiej. Prawdopodobnie jego grób znajduje się pod cerkwią w Kopysnie lub też na tzw. Horbysku, tajemniczym kopcu usypanym kilkaset metrów od świątyni, gdzie według miejscowym legend pojawia się nocą dziwne światło lub słychać dzwon nieczynnej dzwonnicy. 

 

Po dwóch falach przymusowych wysiedleń: akcji “Wisła” oraz deportacji ludności na teren USRR niegdyś tętniące życiem (przed II wojną wieś liczyła nieco ponad 100 domów)  Kopysno podzieliło los wielu okolicznych miejscowości, opustoszało i zarosło. Dziś na stałe mieszkają tu dwie osoby. 

 

W Kopysnie obejrzymy murowaną cerkiew greckokatolicka z 1821 r. pod wezwaniem Opieki Najświętszej Marii Panny z niszczejącym ikonostasem. Po II wojnie światowej (lata 50.) cerkiew przeznaczono do rozbiórki. Zapisano ją jednak jako kaplicę cmentarną i w taki oto sposób cerkiew ocalała. Obok cerkwi znajdujemy niewielki cmentarz oraz dawną dzwonnicę. Koniecznie odwiedźmy kapliczkę św. Jana z 1848 roku stanowiącą tzw. grób pańszczyzny, czyli miejsce upamiętniające zniesienie pańszczyzny, które w zaborze austriackim przyjęto właśnie w 1848 r. W takich miejscach często chowano także atrybuty wiążące się z tym uciążliwym obowiązkiem. W Kopysnie warto również odwiedzić dawne dworzysko i poszukać śladów minionego życia: gdzie niegdyś stały domy, a pozostały studnie, podmurówki, cegły i metalowe okucia.